Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή;
Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή διαταραχή του καρδιακού ρυθμού, ή αλλιώς η πιο συχνή μορφή αρρυθμίας. Συνήθως εμφανίζεται με τη μορφή επεισοδίων γρήγορου παλμού, όπως λέμε ταχυκαρδίας, αλλά μπορεί και να υπάρχουν επεισόδια με κανονικό ή και αργό ρυθμό. Περίπου 4 στους 100 ανθρώπους ηλικίας πάνω από 65 έτη εμφανίζουν κολπική μαρμαρυγή, ενώ μπορεί να εμφανιστεί και σε μικρότερες ηλικίες.
Τι προκαλεί την κολπική μαρμαρυγή;
Η καρδιά είναι ένας μυς που λειτουργεί ως αντλία για να στείλει αίμα σε όλο το σώμα και τα διάφορα όργανα. Η ρυθμική λειτουργία αυτή της «αντλίας» ελέγχεται από ένα ηλεκτρικό σύστημα, με «ηλεκτρικούς αγωγούς» που διατρέχουν όλη την καρδιά και ένα «κέντρο ελέγχου» από όπου ξεκινάει το ηλεκτρικό σήμα. Φυσιολογικά το σήμα που εκπέμπεται είναι ρυθμικό και έτσι ο καρδιακός παλμός είναι ρυθμικός.
Η κολπική μαρμαρυγή συμβαίνει όταν εκτός από το βασικό «κέντρο ελέγχου», πολλά άλλα κέντρα στους κόλπους της καρδιάς εκπέμπουν τέτοια σήματα ασυγχρόνιστα, άλλα πιο γρήγορα κι άλλα πιο αργά, με αποτέλεσμα τελικά η καρδιά να χτυπάει χωρίς σταθερό ρυθμό.
Παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής περιλαμβάνουν την προχωρημένη ηλικία, το ιστορικό στεφανιαίας νόσου (έμφραγμα, στηθάγχη), την υψηλή αρτηριακή πίεση, την πάθηση κάποιας βαλβίδας της καρδιάς, το ιστορικό χειρουργικής επέμβασης στην καρδιά ή τους πνεύμονες, το ιστορικό άλλης πάθησης της καρδιάς, την υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, την πρόσφατη λοίμωξη του αναπνευστικού, την παχυσαρκία, την υπνική άπνοια και την κατάχρηση αλκοόλ ή παράνομων ουσιών.
Τι συμπτώματα παρουσιάζει η κολπική μαρμαρυγή;
Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να εμφανίζεται περιστασιακά ή μπορεί να είναι μόνιμη κατάσταση. Τα συμπτώματα ποικίλλουν και περιλαμβάνουν «φτερούγισμα» (το να αισθάνεται κάποιος τον παλμό της καρδιάς του είτε ασυγχρόνιστο είτε γρήγορο), επεισόδια ζάλης ή τάσεις λιποθυμίας, δυσκολία στην ανάσα ή ανεξήγητη κούραση. Κάποιες φορές, ειδικά σε μεγαλύτερες ηλικίες, μπορεί ο ασθενής να μην αισθάνεται τίποτα και η κολπική μαρμαρυγή να βρεθεί τυχαία σε κάποιον έλεγχο.
Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω;
Η κολπική μαρμαρυγή πολλές φορές μπορεί να διαγνωστεί από τον ιατρό κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης, όπου ο ιατρός θα ακροαστεί και θα ψηλαφήσει τον ακανόνιστο σφυγμό ενώ με ηλεκτροκαρδιογράφημα θα αποσαφηνιστεί αν αυτός ο ακανόνιστος ρυθμός είναι πράγματι κολπική μαρμαρυγή. Υπάρχει ωστόσο μεγάλη πιθανότητα η αρρυθμία να μην είναι μόνιμη και να συμβαίνει κατά περιόδους. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί να χρειαστεί ο έλεγχος με Holter ρυθμού ώστε να καταγράψουμε ηλεκτροκαρδιογράφημα για 24, 48 ή και περισσότερες ώρες. Ο υπέρηχος καρδιάς (triplex) είναι μια άλλη βασική εξέταση στην οποία πρέπει να υποβάλλεται κάθε ασθενής με κολπική μαρμαρυγή. Με το triplex καρδιάς παίρνουμε πολλές πληροφορίες για την δομή και τη λειτουργία των κοιλοτήτων και των βαλβίδων της καρδιάς. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, αφού πολλές φορές η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να σχετίζεται με κάποια άλλη καρδιακή πάθηση. Σημαντικό είναι να ελεγχθούν εκτενώς παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής, όπως η λειτουργία του θυρεοειδούς και η αρτηριακή υπέρταση, καθώς η αντιμετώπιση αυτών μπορεί να λύσει σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα.
Πως αντιμετωπίζουμε την κολπική μαρμαρυγή;
Σήμερα υπάρχει πληθώρα επιλογών για την αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής. Η επιλογή συναποφασίζεται από τον ιατρό και τον ασθενή, σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της αρρυθμίας (αν είναι μόνιμη ή κατά επεισόδια, αν είναι ενοχλητική για τον ασθενή ή όχι κλπ), το ιατρικό ιστορικό, την ηλικία αλλά και την επιθυμία του.
Δεν είναι όλες οι επιλογές κατάλληλες για όλους.
Ένα από τα βασικότερα φάρμακα που μπορεί να λαμβάνει ασθενής με κολπική μαρμαρυγή είναι τα αντιπηκτικά, δηλαδή φάρμακα που διατηρούν το αίμα πιο «ρευστό». Αυτό συμβαίνει γιατί έχει βρεθεί πως σε ασθενείς με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και παράγοντες κινδύνου η κολπική μαρμαρυγή προδιαθέτει σε σχηματισμό θρόμβων που ευθύνονται για πρόκληση εγκεφαλικών επεισοδίων. Άλλα φάρμακα που μπορεί να λαμβάνει κάποιος ασθενής έχουν σκοπό να μειώνουν τη συχνότητα εμφάνισης επεισοδίων κολπικής μαρμαρυγής, να τερματίζουν τέτοια επεισόδια όταν συμβούν ή να ελέγχουν την κολπική μαρμαρυγή όταν είναι μόνιμη ώστε ο ασθενής να μην έχει συμπτώματα. Υπάρχει τα τελευταία χρόνια και επεμβατική θεραπεία, η κατάλυση (ablation), όπου ουσιαστικά επεμβαίνουμε μέσα στην καρδιά και καυτηριάζουμε τα κέντρα που την προκαλούν. Τέλος υπάρχει περίπτωση, αν κάποιο επεισόδιο είναι πολύ έντονο και δεν υποχωρεί με τα συνήθη φάρμακα, να χρειαστεί εισαγωγή στο νοσοκομείο ώστε να γίνει επαναφορά στον φυσιολογικό ρυθμό.
Πως είναι η καθημερινότητα ενός ασθενή με κολπική μαρμαρυγή;
Οι θεραπευτικές επιλογές που αναφέραμε επιτρέπουν σήμερα στην πλειοψηφία των ασθενών να ελέγχουν την αρρυθμία τους, είτε μειώνοντας σημαντικά τα επεισόδια είτε ελέγχοντας την έντασή τους και να απολαμβάνουν μια πολύ καλή ποιότητα ζωής. Εφόσον υπάρχει καλή ρύθμιση, δεν υπάρχει περιορισμός σε σωματικές δραστηριότητες, οδήγηση ή ταξίδια. Αυτό προϋποθέτει ότι υπάρχει άριστη συνεργασία με τον ιατρό για την επιλογή και προσαρμογή στη βέλτιστη για τον καθένα αγωγή.
Πότε πρέπει να επισκέπτομαι τον ιατρό μου;
Μέχρι να βρεθεί η ιδανική αγωγή χρειάζεται καλή και συχνή συνεργασία με τον ιατρό. Αφού ολοκληρωθεί ο πρώτος βασικός έλεγχος και ρυθμιστεί η αρρυθμία, συστήνεται ετήσιος καρδιολογικός έλεγχος από τον ιατρός σας ή και νωρίτερα φυσικά σε περίπτωση εμφάνισης νέων συμπτωμάτων.
Υπάρχουν προληπτικές εξετάσεις που να αφορούν την κολπική μαρμαρυγή;
Σε περιπτώσεις που υπάρχουν παράγοντες κινδύνου όπως υπέρταση, πάθηση του θυρεοειδή αδένα, οικογενειακό ιστορικό σοβαρών αρρυθμιών και άλλοι, συστήνεται προληπτικός έλεγχος με καρδιολογική εξέταση, ηλεκτροκαρδιογράφημα, triplex καρδιάς και ενδεχομένως holter ρυθμού, ιδιαίτερα αν υπάρχει ισχυρή υποψία. Η αντιμετώπιση είναι ευκολότερη και πιο αποτελεσματική αν η κολπική μαρμαρυγή βρεθεί νωρίς.
